Verschillende internationale onderzoeken laten zien dat kunstonderwijs één van de belangrijkste factoren is in het creëren van gelijke kansen. Zowel kinderen en tieners uit gezinnen met lage sociaaleconomische status, als jongeren die minder makkelijk leren door bijvoorbeeld dyslexie, profiteren het meest van kunstonderwijs op school, ontdekt wetenschapsjournalist Mark Mieras. Méér Muziek in de klas vroeg hem om het onderzoek op een rijtje te zetten.
Hoopvol onderwijs
Hoe kunst gelijke kansen schept
De literatuurstudie Hoopvol onderwijs, hoe kunst gelijke kansen schept, is een langgewenste Nederlandse studie waarin wereldwijd recente wetenschappelijke resultaten over de impact van kunst- en cultuuronderwijs op de ontwikkeling van het kind worden samengebracht. Eén van de belangrijkste internationaal gedeelde conclusies is dat kansengelijkheid toeneemt door kunstonderwijs op school. Culturele activiteiten tijdens een schooldag zijn veel meer dan een prettige onderbreking van het leren, ze zijn cruciaal voor leerlingen om sleutelvaardigheden te ontwikkelen voor later.
Kernbevindingen uit het literatuuronderzoek
Veel wijst erop dat culturele activiteiten als muziek, theater, dans en tekenen ‘metacognitieve’ vaardigheden kunnen helpen ontwikkelen, en helpen de achterstand weg te werken. Deze literatuurstudie beschrijft hoe dat werkt en zet de wetenschappelijke inzichten op een rijtje. Hoe kunnen culturele activiteiten de kansengelijkheid bevorderen, op school en later in het leven?
- Kunstonderwijs als tekenen, muziek, theater en dans spelen een belangrijke rol in het creëren van gelijkwaardige kansen voor jongeren. Zij dragen bij aan de ontwikkeling van sleutelvaardigheden als hoopvol zijn, in jezelf geloven, creatief zelfvertrouwen en het leren reguleren van emoties. Uit onderzoek komt naar voren dat de positieve effecten tot tientallen jaren doorwerken in de maatschappelijke ontwikkeling;
- De studie laat scherp zien hoeveel bewijs er is dat leerlingen waarvan beide ouders een praktische opleiding of geen opleiding volgden en een laag inkomen hebben (lage sociaaleconomische status SES) significant extra profiteren van kunstonderwijs;
- Kunstonderwijs heeft daarmee de bijzondere eigenschap om verschillen tussen kansrijke en kansarme jeugd te verkleinen;
- Studies laten zien dat kinderen uit groep 7 en 8 al na twintig dagen muziek, dans en drama een positief effect ondervinden op zelfcontrole en werkgeheugen en dat heeft positieve effecten op gezondheid en welzijn, en vermindert crimineel gedrag’
Meer weten?
Lees de hele literatuurstudie met meer details en achtergrondinformatie.
Mark Mieras is wetenschapsjournalist gespecialiseerd in hersenontwikkeling. Van zijn hand verschenen onder andere ook literatuurstudies over de ontwikkeling van het jonge kind en het effect van muziek, buitenspel en natuur op kinderen. Meer weten over zijn werk? Ga naar www.mieras.nl.
Grotere rol van kunst op scholen
“Ik ben ervan overtuigd geraakt dat gelijke kansen scheppen een krachtig argument is voor een grotere rol van kunst op scholen,” aldus auteur Mark Mieras. “De onderzoeken die ik voor deze studie heb vergeleken, laten verrassend consequent zien dat kunstonderwijs hierin een significant verschil kan maken. In sommige studies met een toename tot 250 procent op een professionele carrière. Dit is mogelijk doordat kunstonderwijs sleutelvaardigheden als zelfsturing, hoop en creatief zelfvertrouwen helpt ontwikkelen. Het sluit ook aan op de wat onderzoekers ‘verborgen talenten’ van leerlingen noemen die onder stress en armoede opgroeien. Daarmee is wat mij betreft de grote missie voor de komende tijd om kunsteducatie naar de groepen met de kleinste kansen te brengen. Eén van de concrete stappen om te zetten is dat er op het vmbo meer ruimte komt voor kunstactiviteiten die hoop laten groeien.”
Ieder kind heeft recht op gelijke kansen
Jantien Westerveld, directeur van de stichting Méér Muziek in de Klas zegt: “Gelijke kansen zijn niet vanzelfsprekend. In Nederland leeft een op de veertien kinderen in armoede. Dit onderzoek bevestigt dat kunstonderwijs een cruciale rol speelt in de ontwikkeling van basisvaardigheden van kinderen. Het creëert gelijke kansen voor iedereen, ongeacht waar je bent geboren. Vorig jaar lanceerden we met steun van het ministerie van OCW het programma Méér Kunst & Cultuur in School en Omgeving. Ons belangrijkste doel is om juist deze leerlingen te bereiken, want ieder kind heeft recht op gelijke kansen. Dit doen we door zinvolle samenwerkingen zichtbaar te maken en het aangaan van nieuwe samenwerkingen te stimuleren tussen scholen, culturele aanbieders, lokale, regionale en landelijke overheden, private financiers en particuliere gevers om een breed naschools aanbod te ontwikkelen voor scholieren.”
