Op maandag 9 mei stond de uitreiking van de Nationale Onderwijsprijs op het programma die werd uitgereikt door Minister Wiersma. De Julianaschool was genomineerd voor de onderwijsprijs als voorbeeldschool voor ‘méér muziek in de klas’. We spraken met Linda Kuijt, schooldirecteur van de Julianaschool, over de nominatie en over hoe het muziekonderwijs is vormgegeven op hun basisschool.
Kun je jullie motto toelichten? “Muziek komt er niet bij, maar hoort erbij”
Iedere school van Primair Onderwijs is verplicht om bepaalde vakken te geven. Steeds meer
zien wij dat vakken worden geïntegreerd. Leraren hebben vaak het gevoel dat naast de
verplichte vakken er nog zoveel bij komt. Als je als schoolteam creatief denkt, ervaar je dat
alles waar kinderen van kunnen leren en waar ze zich gelukkig bij voelen, bruikbaar is. Als
school hebben wij zo ‘anders’ leren denken. Dit geldt dus ook voor muziek! Met elkaar
ervaren wij dat Muziek bij alles inpasbaar is en HET SAMEN MUZIEK MAKEN zo’n grote
impact heeft op het hele ‘zijn’! Als je in alle groepen structureel dus ook consequent muziek
geeft is het voor iedereen vanzelfsprekend en gewoon. Net als de rekenles. Het is wel een
noodzaak dat je de muziekles voor kinderen aantrekkelijk maakt. Dit hoort bij een rekenles
overigens ook!
Het is begonnen met ouders. Kun je hier meer over vertellen?
Het vlammetje is ontstaan door een aantal ouders. In 2015 werd Peter Knape, vader van twee dochters op de Julianaschool, uitgenodigd in het schoolbestuur. In een sessie vroeg hij of het een bewuste keuze was van de schooldirectie om geen bijzondere aandacht te geven aan muziek. Voormalig schooldirecteur Ella Prins gaf toen aan dat ze dat al jaren wilde, maar niet wist hoe ze dat moest aanpakken. Peter bood zijn hulp aan, door zich te verdiepen in methodes die muzikale ontwikkeling bevorderen, ondanks dat hij zelf niet muzikaal was. Wel was hij met zijn dochters vanaf jongs af aan al spelenderwijs bezig met muziek, mede omdat hij zich meer dan bewust was van de voordelen van muziekonderwijs, die hij in verschillende onderzoeken had gelezen.
Peter kwam later in contact met een andere ouder, die werkzaam was op het Conservatorium in Groningen. Zo begon het balletje te rollen en werd de Julianaschool op een gegeven moment geselecteerd om een muzikale pilot te starten vanuit Het Koninklijk Haags Conservatorium. Uiteindelijk heeft de samenwerking tussen voormalig schooldirecteur Ella Prins, de vakleerkracht muziek van Het Koninklijk Haags Conservatorium, Peter en een vader die zelf muziek maakt gezorgd voor structureel muziekonderwijs op school. Peter: “Mijn rol was vooral een stukje visie en het bij elkaar brengen van alle partijen.” Verder was het vooral ‘gewoon doen‘: Contacten leggen, vakleerkrachten benaderen, instrumenten huren en kopen en de leerkrachten stimuleren om mee te doen. De vakleerkrachten (de specialisten) zijn ervoor om kinderen de techniek aan te leren en samen met de leerkracht de kinderen te motiveren en enthousiast te maken.
Hoe is dit uitgegroeid tot wat het nu is?
Doorzettingsvermogen, en vooral stug, trouw en consequent doorgaan! Hierin ook een
voorbeeldfunctie geven. Een directie, die er volledig achterstaat en vooral steeds benadrukt
waarom het zo goed werkt. Door concerten te geven en filmpjes te delen kregen we
iedereen mee.
Welke samenwerkingspartners zijn hiervoor nodig?
De noodzakelijke zakenpartners zijn bij ons de lokale muziekschool geweest en vakleerkrachten van het conservatorium en de intense belangstelling van de directie van de afdeling Jong Talent van het Koninklijk Haags Conservatorium: Anthony Zielhorst. Als je vroeg met kleuters begint om muziek te maken dan merk je dat de vanzelfsprekendheid hiervan wordt ervaren. Als je dit met je hele kleuterklas samen doet: iedere dag en dan ook nog 1 keer in de week samen met de vakleerkrachten dan ontstaat dit. Anthony gunde dit niet alleen de kinderen, die met hun ouders in de gelegenheid waren op zaterdagmorgen les op het
conservatorium te krijgen, maar ALLE kinderen. En dan is de school de beste plek daarvoor.
Hard nodig hadden wij ook de viool-cello-contrabas bouwers/reparateurs, die ons volgden
en er waren als er iets aangevuld of gemaakt moest worden. Niet alleen de instrumenten
zijn belangrijk maar ook de lessen en Algemene Muzikale Vormgeving. Mensen als Joke
Fieret en Lea Zantinge waren en zijn hierin onmisbaar! Essentieel is de verbinding te leggen
tussen al die vakleerkrachten onderling!
Wat is er nodig om het vlammetje brandend te houden?
Eigenlijk is er na zovele jaren niet zo heel veel meer nodig om het vlammetje brandend te
houden. Omdat het muziek maken zo vanzelfsprekend is geworden op de Julianaschool en
doordat het er zo bij hoort gaat het vanzelf. Net als bij de andere vakken moeten de
roosters aan het begin van het schooljaar strak geregeld zijn. Alles moet zoveel mogelijk
doorgaan. Dit betekent dat als een vakleerkracht afwezig is de leerkracht of een andere
vakleerkracht niet iets anders moet gaan doen maar met de kinderen gewoon de muziekles
moet doen. Al is het alleen maar om de kinderen te vragen of ze een stukje dat ze de week ervoor hebben geleerd aan de anderen willen laten horen. Dit is de noodzakelijke creativiteit, die wij al eerder noemden.
Hoe laat je het vuurtje branden als je er nieuwe leerkrachten komen?
Het blijft gewoon branden, ook als er een nieuwe leerkracht komt. De geoliede trein draait gewoon door. De nieuwe vakleerkracht hoeft het niet alleen te doen. Dat is de kracht van structureel muziekonderwijs. Het vakleerkrachtenteam hoort bij het team van leerkrachten!
Wat zeg jij als leerkrachten zeggen dat ze niet muzikaal zijn?
Alle leerkrachten zijn muzikaal en kunnen zingen! Daar zijn wij van overtuigd! Alleen
hebben zij de onvoorwaardelijk en positieve steun nodig van de vakleerkrachten en de
directie. Als een leerkracht het ‘lastig’ vindt dan vragen we een collega, die de muziekles
wel ziet zitten of hij/zij het kan overnemen. Als wij voor een presentatie met de hele school
een lied moeten aanleren dan gaan die leerkrachten met hun groep de school door om het
lied aan een andere klas aan te leren.
Wat is het verschil van financiering aan het begin van het proces en nu?
Het enige verschil is in de financiering dat KunstenHuis Idea nu alle vakleerkrachten betaalt en de muziekinstrumenten regelt. De school ontvangt nu de factuur voor alles van KunstenHuis Idea.
Hoe is het structureel muziekonderwijs vormgegeven? Hoe ziet jullie curriculum eruit inclusief muziekonderwijs? En hoeveel uren besteden de groepen aan muziekonderwijs?
Structureel Muziekonderwijs: Iedere dag is er in iedere groep enige vorm van muziek en 1
keer in de week komen de vakleerkrachten muziek.
- Groepen 1 en 2: algemene muzikale vorming
- Groepen 3, 4 en 5: muziekinstrumenten
- Groepen 6 en 7: korenfestival
- Groepen 8: musical
- Enkele keren per jaar een concert voor ouders en belangstellenden.
- Concert voor ouderen in het verzorgingshuis aan de overkant van de school.
- Medewerking aan vieringen.
- Vaste kindercantorij die 1 keer in de week repeteert en in vieringen een aandeel heeft.
- Tijdens Grootouderdagen laten horen wat wij kunnen!
- Een groep van leerkrachten, die 1 keer in de week zangles heeft bij een muziekpedagoog.
- Gebruik van methode Moet je doen en 123 Zing.
Wie draagt voor welk bedrag financieel bij? Denk bijvoorbeeld aan de gemeente, KunstenHuis Idea of de school.
De school betaalt alles uit eigen budget/NPO gelden/50.000 per jaar. Wil je inzage in het schoolplan of de financiering van het muziekonderwijs? Neem contact op met Linda Kuijt.
Op welke manier inspireren jullie andere scholen in de regio?
Bijna maandelijks zetten wij iets in de lokale kranten met betrekking tot muziekconcert in Tivoli: een film die gedeeld is met anderen, de ondertekening van het MuziekAkkoord, de optie tot deelname aan de MuziekTafel (werkgroep). Onze directeur zit namens alle directeuren van De Bilt hierin.
Waaraan voel je dat er muziekonderwijs is op jullie school als je binnenwandelt?
Als je de school binnenkomt voel je de open sfeer. Overal staan de deuren open van de
klaslokalen en in de gemeenschappelijke hallen werken en spelen overal kinderen en
volwassenen. De muzieklessen vinden overal plaats: zo nodig tot in de keuken en
directiekamer aan toe! Er staan twee piano’s in de hal beneden waar regelmatig iemand op
speelt. In de kasten in de hal zijn alle muziekinstrumenten netjes opgeborgen.
Waarom moeten jullie volgens jou de nationale onderwijsprijs winnen?
Wij willen de onderwijsprijs heel graag winnen om iedereen te laten zien hoe belangrijk
structureel muziekonderwijs is binnen de school en dat het niet anders is dan reken-, taal- of
bewegingsonderwijs!
