Een ode aan de fantasie: Kunst in de Klas neemt kinderen mee in de wereld van theater
Kunst in de Klas wil op basisscholen door heel Nederland de fantasie van kinderen aanwakkeren. In hun projecten maakt de stichting in drie weken tijd samen met de leerlingen van een school een voorstelling. Van decor en kostuums, tot muziek en tekst. Alles van en door de kinderen. Ze worden daarbij begeleid door theaterprofessionals, beeldende kunstenaars en studenten van kunstvakopleidingen. Méér Muziek in de Klas bezocht een voorstelling van Kunst in de Klas op basisschool Ibn-I-Sina in Arnhem. ‘Kinderen krijgen de mogelijkheid om een andere kant van zichzelf te ontdekken en te laten zien.’
Op vrijdag 29 november zitten de leerlingen van basisschool Ibn-i-Sina vol spanning in hun klas. Ze mogen die dag hun zelfgemaakte theaterstuk aan hun ouders laten zien. De 80 leerlingen van groep 3 en 4 van de Islamitische school in Arnhem hebben in drie weken tijd hun eigen versie van De Kleine Prins gemaakt. Een verhaal over vriendschap. Met hulp van kunstenaars van Kunst in de Klas werkten de kinderen in kleine groepjes aan een deel van het verhaal. Tijdens de voorstelling komt alles samen tot één geheel.
Bijna 80 ouders zitten in de zaal. In de weken voorafgaand aan de voorstelling komen hun kinderen met enthousiaste verhalen thuis. ‘Tijdens het project ontstaat er een soort magie op de school’, vertelt projectleider en theatermaker Hannah Boer. ‘Je ziet het in hoe de kinderen ons begroeten: ‘‘Juf, wanneer hebben we weer toneel?’’, “Gaan we vandaag knutselen?” en “Ik weet mijn loopje nog, kijk!’. De leerkrachten zien het enthousiasme en plezier bij de kinderen groeien. ‘Er zijn kinderen die zich op een andere manier kunnen uiten dan ze normaal achter hun tafeltje in de rekenles kunnen.’
Fantasie tot leven wekken
Het idee voor Kunst in de Klas ontstond toen actrice Elsie de Brauw zelf kinderen op de basisschool had. Op de school in een klein dorpje was weinig ruimte voor creativiteit. ‘Soms was er een voorleesverhaaltje of een film, maar verder niets,’ vertelt Elsie. Dat moest anders. Kinderen moeten niet alleen leren, maar ook hun creatieve brein ontwikkelen. Met een beeldend kunstenaar maakte ze daarom een voorstelling, samen met alle kinderen van de school. ‘Iedereen mocht ineens zijn fantasie laten spreken.’
‘Het was een klein schooltje,’ vervolgt Elsie, ‘maar iedereen deed mee, ook buiten de school.’ Jaren later vertellen oud-leerlingen haar hoe de voorstelling hun kijk op de wereld heeft veranderd. ‘Het ervaren van een andere realiteit heeft een grote impact op kinderen. Maar vaak is er voor fantasie op scholen weinig tijd en plaats. Daarom richtte Elsie jaren later, samen met andere kunstenaars, stichting Kunst in de Klas op. ‘Om de fantasie weer tot leven te brengen. Niet omdat iedereen kunstenaar moet worden, maar omdat je zonder verbeelding nooit iets nieuws kunt bedenken.’
Dynamiek in de klas
‘Theater is een redding’ zegt Elsie, ‘zeker voor kinderen die het thuis moeilijk hebben. Door je verbeelding te gebruiken, kun je alles en iedereen zijn die je wilt zijn. Dat helpt kinderen om even weg te dromen of te ontsnappen aan de dag.’ Het verandert ook de dynamiek in een klas en op school. Dat merkte Elsie toen ze zelf jong was. Ze stotterde en werd gepest, totdat een juf met de klas ging zingen. Elsie bleek daar goed in te zijn. Toen ze mocht voorzingen, veranderde haar plek in de groep. ‘Dat zien we ook bij Kunst in de Klas. Een stil meisje dat nooit iets zegt, kan ineens stralen als de ster van de show.’
Ook voor de betrokken kunstenaars zijn de projecten heel waardevol. Theatermakers, acteurs en beeldend kunstenaars werken daarbij samen met studenten van kunstvakopleidingen. In Arnhem zijn dat studenten van de opleiding muziektheater van ArteZ. ‘Door te werken met kinderen, ga je ook weer kijken naar je eigen werk als acteur en maker. Het leert je dat verbeelding alleen ontstaat als je fouten mag maken en dingen mag uitproberen. Het hoeft niet perfect te zijn. Dat loslaten is één van de grootste lessen die we zelf uit onze projecten halen.’
Meer zelfvertrouwen
De studenten spelen mee met de voorstelling en begeleiden de kinderen op instrumenten. Na afloop van de voorstelling op Ibn-I-Sina wordt er hard geapplaudisseerd. Op het schoolplein vragen ouders waar hun kind in de buurt op toneelles kan. ‘Het is heel goed dat ouders zien wat creatief bezig zijn doet met hun kind, zegt Hannah. ‘Het belangrijkste is dat kinderen een manier ontdekken om zichzelf te laten zien en ontwikkelen.’ Ook leerkrachten van de school kijken positief terug op het project: ‘We zien dat het zelfvertrouwen van leerlingen is gegroeid.’
Het project sluit goed aan bij andere thema’s op school. Zoals beeldende vorming, maar ook taalontwikkeling, lichamelijke beweging en het leren over sociale thema’s en burgerschap. Heel veel komt aan bod tijdens het maken van het stuk. Voor de Islamitische school was het vooral belangrijk dat het verhaal aansloot bij de identiteit van de school, en die van de leerlingen. ‘Dat was soms best even zoeken’, zegt Hannah. ‘Maar door de grote betrokkenheid en openheid van alle leerkrachten hebben we dat samen kunnen bereiken. We delen misschien niet dezelfde religie, maar wél hetzelfde geloof: dat we alle kinderen gunnen om hun verbeelding tot leven te laten komen.’
