Onderzoek Mark Mieras: hoe kunst gelijke kansen schept

‘Hoopvol onderwijs, hoe kunst gelijke kansen schept’  is een langgewenste Nederlandse literatuurstudie. In het onderzoek worden recente wetenschappelijke resultaten van over de hele wereld samengebracht. Het gaat om onderzoek over de impact van kunst- en cultuuronderwijs op de ontwikkeling van het kind.. Eén van de belangrijkste internationaal gedeelde conclusies is dat kunstonderwijs op school leidt tot meer gelijke kansen. Culturele activiteiten tijdens een schooldag zijn veel meer dan een prettige onderbreking van het leren, ze zijn cruciaal voor leerlingen om sleutelvaardigheden te ontwikkelen voor later.

Kernbevindingen uit het onderzoek

Veel wijst erop dat culturele activiteiten als muziek, theater, dans en tekenen ‘metacognitieve’ vaardigheden kunnen helpen ontwikkelen. Zo draagt het eraan bij dat kinderen met een achterstand, deze kun inhalen. De literatuurstudie van Mark Mieras beschrijft hoe dat werkt en zet de wetenschappelijke inzichten op een rijtje. Hoe kunnen culturele activiteiten de kansengelijkheid bevorderen, op school en later in het leven?

• Kunstonderwijs als tekenen, muziek, theater en dans spelen een belangrijke rol in het creëren van gelijkwaardige kansen voor jongeren. Zij dragen bij aan de ontwikkeling van sleutelvaardigheden als hoopvol zijn, in jezelf geloven, creatief zelfvertrouwen en het leren reguleren van emoties. Uit onderzoek komt naar voren dat de positieve effecten tot tientallen jaren doorwerken in de maatschappelijke ontwikkeling;
• De studie laat scherp zien hoeveel bewijs er is dat leerlingen waarvan beide ouders een praktische opleiding of geen opleiding volgden en een laag inkomen hebben (lage sociaaleconomische status SES) significant extra profiteren van kunstonderwijs. Kunstonderwijs heeft daarmee de bijzondere eigenschap om verschillen tussen kansrijke en kansarme jeugd te verkleinen;
• Studies laten zien dat kinderen uit groep 7 en 8 al na twintig dagen muziek, dans en drama een positief effect ondervinden op zelfcontrole en werkgeheugen. Dat heeft positieve effecten op gezondheid en welzijn én vermindert crimineel gedrag.

Grotere rol van kunst op scholen

‘Ik ben ervan overtuigd geraakt dat gelijke kansen scheppen een krachtig argument is voor een grotere rol van kunst op scholen’, aldus auteur Mark Mieras. ‘De onderzoeken die ik voor deze studie heb vergeleken, laten verrassend consequent zien dat kunstonderwijs hierin een significant verschil kan maken. In sommige studies met een toename tot 250 procent op een professionele carrière. Dit is mogelijk doordat kunstonderwijs sleutelvaardigheden als zelfsturing, hoop en creatief zelfvertrouwen helpt ontwikkelen.’

‘Het sluit ook aan op de wat onderzoekers ‘verborgen talenten’ van leerlingen noemen die onder stress en armoede opgroeien’, vervolgt de wetenschapsjournalist. ‘Daarmee is wat mij betreft de grote missie voor de komende tijd om kunsteducatie naar de groepen met de kleinste kansen te brengen. Eén van de concrete stappen om te zetten is dat er op het vmbo meer ruimte komt voor kunstactiviteiten die hoop laten groeien.’